7 October, 2021Dünya İnsana Yakışır İş Günü’nde, IndustriALL’den Christina Hajagos-Clausen’in, Covid’in giyim işçileri üzerindeki etkileri ve bu işgücünün korunmasını sağlamak için küresel kampanya hakkındaki konuşması.
İki yıl önce Pavi* işini kaybettiğinde herşey değişti. Daha önce Bangladeş’teki bir giyim fabrikasında makine işçisi olarak on yıldan fazla çalışmıştı. Şimdi, gelirini kaybetti ve üç çocuğuna bakmak için mücadele ediyor.
“Üç çocuğum var. Kocam felç ve çok hasta. Ben ailenin tek geçim kaynağıyım. Çocuklarım okul çağında. Doktor masraflarını ödemem gerekiyor. Çok fazla masraf var. Artık, dayanamıyorum. Çocuklar okula gidiyor. Çok fazla paraya ihtiyacım var, fakat hiçbir şey kazanamıyorum.”
Güney yarı kürede giyim üreticisi ülkeler büyük markalara düşük vergi ve esnek mevzuat imkanı sunuyorlar; sadece birkaç marka fabrika işçilerine karşı yükümlerini yerine getiriyor.
Pavi istisnai bir vaka değil. Çok az giyim işçisinin sigortası var. Hastalık, hamilelik veya işsizlik, aileleri aşırı yoksulluğa düşürebilir.
Covid pandemisi bu işgücünün kırılganlığını ortaya çıkardı ve arttırdı.
Shayan*‘a karısı hastalanıp, kendisi işe gidemediğinde işi terk etmesi söylenmiş. O işyerinde yaklaşık beş yıl çalışmıştı. Karısı kanser hastasıydı ve Covid olduktan sonra hastaneye yatırıldı.
“Fabrikaya geri döndüğümde, bana yarın işe gelme dendi. Çok kaba bir dil kullandılar.”
Shayan’ın karısı iyileşemedi. Şimdi, 9 yaşındaki oğlunu tek başına büyütüyor; geniş ailesine destek oluyor ve geçinmek için triportör hizmetlisi olarak çalışıyor. Fabrika, hak kazandığı yardımları kendisine ödemedi. Sendikası ve IndustriALL’un yardımıyla, alacağının tamamını değilse de, bir kısmını almayı başardı.
“Oğlumu eğitmeye çalışıyorum, aileme en iyi şekilde destek olmaya çabalıyorum. Fabrika alacaklarımı verirse, oğlumu daha iyi bir yere yerleştirebileceğimi sanıyorum.”
Virüsten doğrudan etkilenenlerin yanı sıra, Covid, fabrikaların kapanması ya da siparişlerinin iptal edilmesi sonucu gelirlerinin çok büyük bir kısmını yok etti.
Manabi* son beş yıl çalıştığı fabrikanın altı ay önce kapandığını bize söylerken ağlıyordu. Kirasını ödeyemediği ve yiyecek alamadığı için, çok borçlandı ve şimdi, evinden atılıyor.
“Borcum var. Ama ödeyemiyorum. Şimdi, bize hiç kimse para veremiyor. Oğlum benden yiyecek bir şeyler istediğinde, ona hiçbir şey veremiyorum.”
Küresel giyim endüstrisi zayıflıyor; pek çok markanın işçileri hala gönüllü girişimler ve bireysel fabrika denetimlerine bağımlı kalıyor.
Giyim sektöründe insana yakışır işi güvence altına almak için, tedarik zinciri taahhütlerinin yasal olmaları gerekmektedir. Gönüllü hareketler yeterli değil. Markalar, imalatçılar ve sendikalar arasında işçilere hak ettikleri sosyal güvenliği sağlayan bağlayıcı sözleşmeler gerekiyor. Yeni müzakere edilen Uluslararası Tekstil ve Giyim Endüstrisinde İş Sağlığı ve Güvenliğı Anlaşması, günümüzde tedarik zinciri endüstriyel ilişkilerinin nasıl olması gerektiği konusunda bir örnek teşkil ediyor.
Sektör içinde sendikal gücü arttırmak anahtar önemde. İşçileri yerel olarak örgütlemek, bu sosyal güvenlik programlarını uygulamak için daha büyük bir kaldıraç etkisi oluşturacak. Güçlerini uluslararası düzeyde birleştirerek ve IndustriALL’un küresel kampanyasına katılarak, sendikalar bütün sektörün değişmesine yardım edebilir.
*İşçilerin kimliğini korumak için isimleri değiştirildi; fakat, burada konuşan tüm işçiler Bangladeşli
Sosyal koruma nedir?
Sosyal koruma, tüm insan hayatı boyunca yoksulluk ve kırılganlığı azaltmak ve engellemek için tasarlanmış bir politikalar ve programlar bütünüdür. Sosyal korumaya, çocuk ve aile, analık, işsizlik, iş kazası, hastalık, yaşlılık, engellilik, felaketzedeler için yardımların yanı sıra sağlık koruması da dahildir.
Sosyal koruma, devlet tarafından katkı ya da vergi yardım programları yoluyla ya da işverenler gibi diğer paydaşlar tarafından sağlanabilir.
Giyim endüstrisi hakkında
Kadın işgücü: Giyim sektöründe işlerin yaklaşık %80’i kadınların elinde; oysa kadınlar küresel imalatta işgücünün yalnızca üçte birini oluşturmaktadır. İşçilerin çoğunun kadın olduğu işlerde, düşük ücretler, uzun çalışma saatleri, mesleki sağlık ve emniyet risklerine maruz kalma, bunun yanı sıra şiddet ve tacize uğrama daha yaygındır.
Covid’in ekonomiye etkileri: ABD ve Avrupa pazarlarına ait, resmi ithalat verileri, ağırlıklı olarak iptal edilen siparişler yüzünden 2020 yılı giyim ithalatında 16 Milyar US Dolar azalış kaydetmiştir.